ที่มา : นิตยสารรายเดือน บันทึกคุณแม่ ปีที่ 2 ฉบับที่ 14 หน้า 21
โดย : อาจารย์ วิริยะ สิริสิงห์

หนังสือสำหรับเด็ก เรื่องจะน้อยแต่รูปภาพจะมาก บางเรื่องอาจไม่มีเรื่องราวที่เขียนเป็นตัวหนังสือ มีแต่ภาพทั้งล่ม บางเรื่องก็มีเรื่องราวเพียงหน้าละไม่กี่คำนอกนั้นเป็นรูป

รูปในหนังสือเด็กเป็นสิ่งจำเป็นและเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะในภาพจะมีเรื่องราวแฝงเร้นอยู่มากมาย (สำหรับเด็ก)

มี งานวิจัยในเรื่องรูปชิ้นหนึ่งของเยอรมันเขาวิจัยว่าภาพขาว-ดำ จะช่วยส่งเสริมจินตนาการของเด็กได้ดีกว่าภาพสี เช่น วาดภาพใบไม้เป็นภาพขาว – ดำ เมื่อเด็กดูภาพนี้ เด็กก็จะนึกไปถึงต้นไม้ต่างๆ ในประสบการณ์ของตน เด็กสิบคนก็นึกไปได้สิบอย่าง แต่ถ้าวาดภาพใบไม้เป็นสีสมจริง เด็กสิบคนเมื่อได้ดูได้เห็นก็จะนึกถึงต้นไม้อย่างเดียวกันหมด ดังนั้นภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กในประเทศดังกล่าวจึงมักจะมีสีโทนเดียว

งานวิจัยเรื่องภาพที่เด็กชอบไม่ชอบของไทยก็มีหลายงานแต่งานของ ดร.ไพโรจน์ เบาใจ แห่งมหาวิทยาบัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตรเมื่อปี พ.ศ. 2536 ได้ผลว่าเด็กตั้งแต่เด็กเล็กถึงเด็กมัธยมศึกษา ชอบหนังสือที่มีภาพประกอบเป็นรูปสีธรรมชาติมากกว่ารูปขาว – ดำ หรือภาพประกอบสีเดียว

หนังสือเด็ก บ้านเราเกือบทั้งหมด ภาพประกอบเป็นสีธรรมชาติ ! ถ้าเช่นนั้นหนังสือเด็กของเราก็ไม่ส่งเสริมจินตนาการให้กับเด็กเช่นนั้นหรือ คำตอบก็คือ ไม่ใช่ เพราะสังคมไม่เหมือนกัน สิ่งแวดล้อมไม่เหมือนกัน แต่ก็ต้องยอมรับว่าภาพสีธรรมชาติไม่ส่งเสริมให้เด็กเกิดจินตนาการกว้างไกล นัก ปัญหานี้ไม่ใช่ปัญหาใหญ่เพราะผู้ปกครองช่วยกระตุ้นได้ นั่นคือ อ่านหนังสือกับลูกและเล่นไปกับลูกด้วย

หนังสือเด็กทุกเล่มใช้เป็นของเล่นได้

ผู้ปกครองท่านหนึ่งบอกกับผมว่า ลูกชอบเรื่อง ข้าวหลามปราบยักษ์ มาก ผมถามท่านว่า ลูกของท่านอ่านหนังสือเองหรือ

“ผมอ่านให้ฟัง ในเรื่องมีพวกเสนามาตีฆ้องร้องประกาศหาคนไปปราบยักษ์ ในเรื่องเขาเขียนว่า กระจองงอง กระจองงอง เจ้าข้าเอ้ย ! ผมก็ทำเสียงทำท่าตามไปด้วย ปรากฏว่า ลูกหัวเราะกลิ้งไปเลย รบเร้าให้ผมทำซ้ำแล้วซ้ำอีก”เด็กชอบฟังเสียงแปลกๆ และชอบทำอะไรซ้ำๆขณะที่อ่าน – เล่นไปกับลูก ถ้าต้องการสอนก็เพิ่มเนื้อหาเข้าไป ในช่วงนั้นเด็กจะจำและเรียนรู้ได้อย่างง่ายๆ เช่น อ่านหนังสือที่เกี่ยวกับสัตว์ คือ เจ้าด่างตัวหนึ่ง เราก็เห่าให้ลูกฟังลองให้ลูกทำเสียงตาม ขณะเดียวกันก็อธิบายธรรมชาติของสัตว์เลี้ยงลูกชนิดนั้นเพิ่มเติมจากหนังสือ ลูกนอกจากจะสนุกแล้วยังได้ความรู้เพิ่มอีกด้วย  เล่นเช่นนี้ก็เป็นการเสริมจินตนาการของเด็ก

การอ่าน – เล่นกับลูก นอกจากเป็นการเสริมสร้างจินตนาการอย่างดีให้กับลูกแล้ว สิ่งดีเลิศอีกอย่างหนึ่งที่จะได้ตามมาด้วยคือ นิสัยรักการอ่าน

เด็กที่ชอบอ่านหนังสือ เป็นเด็กที่ประสบความสำเร็จใจชีวิตทุกคน